Als klant van De Blauwe Bloem in Gent en lid van de Vereniging voor Associatieve Economie, wil ik graag dit winkel-alternatief even in het zonnetje zetten omdat ik er 100% achter sta en mijn steentje wil bijdragen aan ‘de goede zaak’.
De Blauwe Bloem startte in 1976 als een natuurvoedingspionier op de Hooiaard in Gent. Mia Stockman was er de bezielster van en leerde er haar echtgenoot kennen, Luuk Humblet. Naast de liefde voor elkaar, deelden ze eveneens de liefde voor de antroposofie. Als amateur-historicus verdiepte Luuk zich in Rudolf Steiners gedachtengoed van ‘de sociale driegeleding’ en vanuit deze impuls en inspiratie besloten ze in 1988 de winkel over een andere boeg te gooien. Ze verhuisden hetzelfde jaar naar de Lange Steenstraat, waar ze nog altijd gehuisvest zijn.
De sociale driegeleding is gebaseerd op de principes van de Franse Revolutie: vrijheid, gelijkheid en broederschap; Steiner stelde dat deze principes enkel maar konden gerealiseerd worden wanneer ze in afzonderlijke deelgebieden werkzaam zouden zijn: vrijheid in het geestesleven (religie, opvoeding, onderwijs, wetenschap, gezondheid), gelijkheid in het rechtsleven (vaststellen en bewaken van rechten en plichten van de burgers) en broederschap in de economie (via overleg in associaties van consumenten, producenten en handelaren).
Broederschap staat lijnrecht tegenover het principe van de vrije markt, gebaseerd op het spel van vraag en aanbod. Adam Smith beschreef de werking ervan in 1776. Tijd dus voor verandering… Hoewel de evolutie van groepsbewustzijn uit de Middeleeuwen naar individueel bewustzijn een noodzakelijk gegeven was, is de balans nu doorgeslagen naar egoïsme. Eigenbelang en winstbejag hebben de plaats ingenomen van het menselijk contact tussen consumenten en producenten.
Van vrijheid is al lang geen sprake meer. We zijn vrij; om, binnen de geldend wettelijk kader, zoveel mogelijk geld te verzamelen en uit te geven, net zo vrij als een roker vrij is; om te roken wanneer en waar hij maar wil, binnen het geldend wettelijk kader. Niet dus. Een roker is de gevangene van zijn verslaving. Wij zijn de gevangenen van geld. De producent wil zoveel mogelijk maken en dat via slimme marketing aan de man brengen. De consument dient zoveel mogelijk te werken om zoveel mogelijk te kunnen uitgeven. De gevolgen van dit soort economie zijn bekend: overproductie, verspilling, uitbuiting, uitputten van natuurlijke energiebronnen en grondstoffen, vervuiling en vergiftiging. Verschillende economen zijn het erover eens dat deze ratrace ooit moet stoppen. Er gaan ook steeds meer stemmen op om arbeid en inkomen los te koppelen (bv via een basisinkomen). Om écht vrij te zijn en ten dienste te staan van elkaar.
Geld is al lang niet meer de uitdrukking van de effectieve waarde van dingen. Het één wordt overgewaardeerd bv huizen en grond (Hoe kan een stukje van moeder aarde iemands persoonlijk bezit zijn? Natuurvolkeren hebben dit nooit begrepen…), het ander ondergewaardeerd bv de biologische landbouw omdat deze ‘concurrentieel’ moet blijven. Deze concurrentie of wedijver heeft de deuren wijd open gezet naar misbruiken, die intussen als vanzelfsprekend gelden: de natuur wordt opgejaagd en vergiftigd (kunstmest, pesticiden), om nog maar te zwijgen van het allerlaatste débacle van de vergiftigde eieren….
Het is tijd dat deze puberale maatschappij volwassen wordt. Door het sociaal en menselijk aspect weer een plaats te geven, kunnen we het evenwicht herstellen. Waar verbinding is tussen mensen, kan overleg een brug slaan.
Zo ook tussen productenten, consumenten en handelaren, die afspraken kunnen maken over : kwaliteit, kwantiteit, prijs, leveringsvoorwaarden, distributie enz. zonder politieke kleur en met respect voor individuele initiatieven. Economie zou moeten geënt zijn op broederschap, in de praktijk op samenwerking….
Geïnspireerd door het voorbeeld van de winkel De Korenmaat in Zeist, voegden Luuk en Mia de daad bij het woord en besloten ze in 1988 de theorie in de praktijk om te zetten, weliswaar op maat van de bestaande natuurvoedingswinkel De Blauwe Bloem en binnen het veld van het huidig economisch systeem. Ze zijn betrokken handelaars, betrokken bij de producent én bij de consument. De consumenten voelen zich betrokken bij de werking van de winkel en engageren zich voor langere tijd.
Hoe werkt het?
Bestellingen worden op voorhand doorgegeven via internet, je koopt dus niet meer dan je nodig hebt. Dit laat de handelaar toe zijn bestellingen te groeperen en afspraken te maken met de producent. De prijszetting is transparant: als consument betaal je de productprijs vermeerderd met btw en overheadkosten. Winst wordt niet berekend. Wel wordt per bestelling ‘medewerkersgeld’ bijgerekend (het inkomen voor de handelaar) dat halfjaarlijks herbekeken wordt. Gedurende de eerste maanden wordt dit forfaitair bepaald. De prijs is flexibel, afhankelijk van de grootte van de bestellingen en het aantal productgroepen.
Vandaag is de cooperatieve vennootschap van Luuk en Mia ondergebracht onder de koepel van Sleipnir, een Nederlandse stichting die een aantal ondernemingen groepeert die werken vanuit dezelfde bezieling: een groothandel in bio(dynamische) voeding, een winkel voor beeldhouwbenodigdheden, een zorg-collectief, een bio-vegetarisch restaurant, een bijenwaskaarsenmakerij, een kleuterschool, een uitgeverij en een verzekeringsorganisatie.
De Blauwe Bloem werkt dus met neutraal bedrijfskapitaal. Er zijn geen privé-aandeelhouders die aanspraak kunnen maken op bedrijfswinsten. Eventuele financiële overschotten stromen naar de stichting waar deze ingezet kunnen worden voor zinvolle investeringen van de aangesloten bedrijven. Deze bedrijven kunnen niet verkocht worden. Het beheer ervan wordt doorgegeven aan nieuwe geïnspireerde ondernemers.
De Vereniging voor Associatieve Economie organiseert regelmatig voordrachten en workshops. Voor wie meer wil weten, start op 11 september een nieuwe reeks van 2×3 avonden bij De Blauwe Bloem : ‘Economie zó kan het ook’ en Een nieuwe Visie op Economie’. Een aanrader voor éénieder die het huidige systeem in vraag durft te stellen!
Op 30 september is er een voordracht over Sekem, een prachtig sociaal project in Egypte. Deze lezing gaat door in Gent. Meer info vind je via https://www.ae-vereniging.org/symposium/ Wees er vlug bij want de plaatsen zijn beperkt!
En last but not least: voor wie klant wordt bij De Blauwe Bloem tussen 15 augustus en 30 september, is een speciale attentie voorzien!
Vertel het voort en ‘walk your talk’!
Met warme groet,
Ingeborg